Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Баян Өлгий аймгийн гадаргын болон хаягдал усны чанарын 2023 оны 06 дугаар сарын тойм
Баян Өлгий аймгийн 2023 оны 06 дугаар сарын гадаргын
усны чанарын тойм
1. Гадаргын усны чанар
Баян Өлгий аймгийн Ховд голын дагуух усны чанарын хяналт шинжилгээнийцэгүүдэд хөтөлбөрийн дагуу Ховд-Өлгий дээд, Ховд-Өлгий доод,Ховд-Баяннуур,Булган-Булган, Согоог-Хөх хөтөл, Сагсай-Буянт цэгүүдээс 2023 оны 06 дугаар сарын 04-14 ны өдрүүдэд дээж авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
6 цэгийн усны цахилгаан дамжуулах чанарын сарын өөрчлөлтийг 2022оны 1-12, 2023 оны 06 дугаар сарын байдлаар Зураг 1-т харууллаа.
Зураг1.Ховд голын дагуух цэгүүдийн усныцахилгаан дамжуулах чанар
2023 оны 06 дугаар сард Өлгий хотоос дээших Ховд-Өлгий дээд цэгт усны цахилгаандамжуулах чанар /ЦДЧ/ 107.2 мкСи/см, Өлгий хотоос дооших Ховд-Өлгий доод 102.8 мкСи/см, Ховд-Баяннуур цэгт 156.9 мкСи/см, Булган-Булган 60.8 мкСи/см, Согоог-Хөх хөтөл 183.5 мкСи/см, Сагсай-Буянт цэгт 108.7 мкСи/см байна.
Хүснэгт1.Усны гол ионуудын агууламж
|
Харуул |
Хатуу лаг, мг-экв/л |
Ca, мг/л |
Mg, мг/л |
K+Na, мг/л |
SO4, мг/л |
Cl, мг/л |
HCO3, мг/л |
Эрдэсжилт, мг/л |
|
Ховд- Өлгий дээд |
0.84 |
9.6 |
4.4 |
6.8 |
13.3 |
1.8 |
47.6 |
83.5 |
|
Ховд- Өлгий доод |
0.84 |
10.4 |
3.9 |
4.3 |
12.8 |
1.4 |
42.7 |
75.5 |
|
Ховд-Баяннуур |
1.04 |
13.6 |
4.4 |
6.5 |
1.3 |
2.5 |
73.2 |
101.5 |
|
Булган-Булган |
0.44 |
6.4 |
1.4 |
1.0 |
3.1 |
0.7 |
24.4 |
37.0 |
|
Согоог-Хөх хөтөл |
1.80 |
22.4 |
8.3 |
0.3 |
6.6 |
3.9 |
95.1 |
136.7 |
|
Сагсай-Буянт |
0.88 |
11.6 |
3.6 |
2.3 |
3.3 |
1.4 |
52.5 |
74.7 |
|
MNS4586:98 |
|
|
|
|
100 |
300 |
|
|
Ховд голын дагуух дээд,доод, Ховд-Баяннуур,Булган-Булган, Согоог-Хөх хөтөл, Сагсай-Буянт хяналт шинжилгээний цэгүүдэд ерөнхий хатуулагийг А.Е.Посоховын ангиллаар авч үзэхэд 1.5 мг-экв/л-ээс бага байгаа нь “маш зөөлөн усангилалд орж байна.
Хүснэгт 2.Усны биогенийн нэгдлүүдийн агууламж
|
Харуул |
Ph |
УХ, мг/л |
БХХ5, мг/л |
ПИЧ мг/л |
NH4, мг/л |
NOз, мг/л |
NO2, мг/л |
Р, мг/л |
|
Ховд- Өлгийдээд |
7.08 |
6.08 |
1.12 |
3.52 |
0.80 |
0.24 |
0.027 |
0.084 |
|
Ховд- Өлгийдоод |
6.86 |
6.08 |
1.12 |
3.84 |
0.83 |
0.26 |
0.025 |
0.078 |
|
Ховд-Баяннуур |
6.91 |
|
|
4.16 |
0.93 |
0.08 |
0.001 |
0.008 |
|
Булган-Булган |
6.40 |
|
|
2.40 |
0.13 |
0.34 |
0.005 |
0.014 |
|
Согоог-Хөх хөтөл |
7.09 |
|
|
5.92 |
0.33 |
0.32 |
0.014 |
0.037 |
|
Сагсай-Буянт |
7.00 |
|
|
5.60 |
0.12 |
0.21 |
0.005 |
0.012 |
|
MNS4586:98 |
|
4.00< |
3.0 |
|
0.50 |
9.00 |
0.020 |
0.100 |
Тайлбар:УХ-Ууссан хүчилтөрөгч;Бхх5-Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч
Булган-Булган, Согоог-Хөх хөтөл, Сагсай-Буянт цэгүүдээс биогенийн нэгдлүүд Монгол улсын гадаргын усны стандарт MNS4586:98 дахь хүлцэх агууламж давсан тохиолдол гараагүй. Ховд-Өлгий дээд цэгийн аммони агууламж 1,6% нитрит агууламж 1,35%, Ховд-Өлгий доод цэгийн аммони агууламж 1,66% нитрит агууламж 1,25%,Ховд-Баяннуур цэгийн Аммони агууламж нь 0,93мг/л байгаа нь хүлцэх агууламжаас /MNS4586:98/ 1.86%-иар давсан үзүүлэлттэй байна.
Зураг2.Усны биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн агууламж
Зураг3.Усны Аммоний агууламж/NH4/
2. Өлгий хотын хаягдал бохир yc цэвэрлэх байгууламжын усны хяналт шинжилгээ
2023 оны 06 дугаар 14-ны өдөр Баян Өлгий аймагийн хаягдал yc цэвэрлэх СУАТ цэвэрлэх байгууламж /ЦБ/-ийн хаягдал бохир yc орж байгаа болон цэвэршүүлээд гаргаж байгаа цэгүүдээс нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний дүнг MNS4953:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗДХ/- тэй харьцуулан Хүснэгт 3-т үзүүллээ.
Хүснэгт 3.Өлгий хотын хаягдал бохир yc цэвэрлэх байгууламжийн биогенийн агууламж
|
Хаягдал бохир yc цэвэрлэх байгууламж |
Copьu авсан цэг |
pH |
Ж/б, мг/л |
БХХ5, мгlл |
ПИЧ, мг/л |
NH4, мг/л |
NO2, мг/л |
NO3, мг/л |
Цэвэр шит,% |
|
СУАТ ЦБ |
Гарах |
6.89 |
85 |
112 |
36 |
31.0 |
0.27 |
0.36 |
26.3 %
|
|
Орох |
8.12 |
105 |
152 |
52 |
|
|
|
||
|
MNS 4943:2015 |
|
6-9 |
30.0 |
20.0 |
20.0 |
15.00 |
|
||
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжуудаас гарч байгаа yc 26.3%-ийн цэвэршилттэй байсан.
СУАТ цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлэх чадвар, жинлэгдэх бодисын сарын өөрчлөлтийг 2022 оны 3-11, 2023 оны 6 дугаар сарын байдлаар зураг 4-5-p зурагт харууллаа.
Зураг 4. СУАТ цэвэрлэх байгууламжийн цэвэршүүлэх чадвар
Зураг 4. СУАТ цэвэрлэх байгууламжийн жинлэгдэх бодис
Дүгнэлт:
Ховд голын усанд 2023 оны 6 дугаар сард хийсэн хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд Ховд голын усны эрдэсжилт 102.8-156.9 мг/л-т хэлбэлзэж, Булган-Булган 60.8мг/л, Согоог-Хөх хөтөл 183.5 мг/л, Сагсай-Буянт голын усанд 108.7 мг/л -т байна.
Ховд голын ууссан хучилтөрөгчийн горим Өлгий хотоос дээш болон дооших цэгүүдэд Монгол улсын гадаргын усны стандарт MNS4586:98 дахь хүлцэх агууламжаас даваагүй голууд бохирдолгүй, цэвэр байсан байна.
Баян-Өлгий аймгийн Өлгий сумын “Суат” ХХК-ны Цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах цэгийн хаягдал усны шинжилгээний дүнгээс үзэхэд Өлгий сумын Суат” ХХК–ны цэвэрлэх байгууламжийн бохир ус нь MNS4943:2015 стандарт дах зөвшөөрөгдөх дээд агууламжтай харьцуулахад перманганатын исэлдэх чанар 1.8 дахин давсан үзүүлэлттэй байна.
Хаягдал yc цэвэршүүлэх байгууламж болох СУАТ ХХК нь 26.3%-тайгаар цэвэршүүлсэн усыг хөрсөнд шингээж механик аргаар цэвэршүүлж байна.
БАЯН- ӨЛГИЙ АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ
Холбоотой мэдээний жагсаалт
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
23 цаг
Үзэгдэлгүй
ӨНӨӨДӨР
Үүлшинэ
10 м/с
